Znamiona barwnikowe (potocznie nazywane pieprzykami), które mamy na skórze od wielu lat mogą niekiedy przekształcać się w nowotwory skóry. Dlatego zaleca się, aby każdy dorosły człowiek badał znamiona przynajmniej jeden raz w roku.
Znamię barwnikowe zbudowane jest z łagodnie namnażających się melanocytów (komórek barwnikowych skóry). Znamiona można podzielić na znamiona zwykłe i atypowe, wrodzone i nabyte oraz, ze względu na umiejscowienie komórek, na złożone, łączące i skórne.
Wrodzone znamię barwnikowe istnieje już w chwili urodzin, jest przeważnie pojedyncze, w większości przypadków owalne, o jednolitym kolorze. Ze względu na wielkość dzieli się je na: małe (20 cm). Przy znamionach olbrzymich możliwe jest zajęcie ośrodkowego układu nerwowego. RRokowanie w znamionach zależy od ich wielkości – ryzyko transformacji nowotworowej, czyli rozwoju nowotworu złośliwego w obrębie znamienia olbrzymiego jest najwyższe – do 40%, w przypadku małych znamion wrodzonych jest znacznie mniejsze. Nabyte znamiona barwnikowe dzielą się na łagodne i atypowe.
Łagodne znamiona barwnikowe pojawiają się w wieku dziecięcym, a do nasilenia ich rozwoju dochodzi w okresie dojrzewania oraz w drugiej dekadzie życia. Ryzyko rozwoju czerniaka w obrębie znamion łagodnych jest bardzo niewielkie.
Atypowe (dysplastyczne) znamię barwnikowe cechuje się asymetrycznym kształtem, nieprawidłową wielkością (>6 mm), nieregularnym brzegiem i różnorodnością kolorów. Ten typ znamienia może ulegać zezłośliwieniu i transformacji w kierunku czerniaka, dlatego wymaga stałej obserwacji lekarskiej (kontrola co 6-12 mies.) i ochrony przeciwsłonecznej.
Do badania znamion stosuje się nieinwazyjną metodą diagnostyczną - dermoskopię, umożliwiającą obserwację i ocenę struktur barwnikowych na poziomie naskórka, granicy skórno-naskórkowej i górnych warstw skóry właściwej. Dermoskop jest rodzajem mikroskopu powierzchniowego używanego do tego badania i pomaga odróżnić zmianę łagodną od złośliwej.